Wie is de andere vrouw in het Paradijs…

 

Jheronimus Bosch, Detail Linkerluik Hooiwagen, Museo del Prado, Madrid
Jheronimus Bosch, Detail Linkerluik Hooiwagen, Museo del Prado, Madrid

Sinds de lancering van deze website heeft u wellicht al een van mijn stukjes over actuele tentoonstellingen gelezen.Misschien ook niet en ziet of zag u daar achter het menu alleen de achtergrond met de schepping van Adam en Eva en de zondeval in het paneel met het aardse paradijs uit de Tuin der Lusten van Jeroen Bosch. Dit verhaal kennen de meeste 50-plussers nog wel. Eva, die door de duivel in de gedaante van een slang wordt verleid tot het eten van de verboden vrucht met alle desastreuze gevolgen van dien !Die slang, gekronkeld rond stam of tak van een appelboom, is op talloze schilderijen met dit thema te zien, maar hier heeft zij het bovenlichaam van een vrouw.

Wie is zij ?

Dat waarschijnlijk niet alle lezers deze vraag kunnen beantwoorden is niet zo vreemd; het verhaal van de eerste vrouw van Adam is, wegens haar rebelse karakter, angstvallig uit de christelijke traditie geweerd.

Wij kennen haar naam dankzij een Joods geschrift uit de 9e eeuw; het zogenoemde Alfabet van Ben Sira.

Haar naam is Lilith. Zij kon zich niet vinden in de aan haar man ondergeschikte positie en nam de benen. Toen ze echter merkte dat Adam een nieuwe vrouw had, kwam ze door de achterdeur terug, klom in de boom van kennis van goed en kwaad en verstoorde met haar verleidingskunsten niet alleen het geluk van haar ex en zijn nieuwe vrouw, maar ook dat van de gehele mensheid…

De rest van het verhaal is bekend.

In het bijbelboek Genesis wordt tweemaal gewag gemaakt van de schepping van de vrouw; genesis 1: … ; Genesis 2: …. Deze woorden gaven voeding aan de gedachte dat Adam voor hij zijn leven deelde met Eva, een andere vrouw had. En zo verschijnt Lilith in de schilderkunst. Michelchelangelo, Hugo van der Goes, Cornelis Cornelisz van Haarlem en …Jeroen Bosch raakten geinspireerd door deze rebelse vrouw, die in de vorige eeuw het boegbeeld werd van verschillende femininistische stromingen.

Zondeval_Cornelisz van Haarlem_1592
Cornelis Cornelisz van Haarlem, De Zondeval, 1592. Amsterdam, Rijksmuseum
Zondeval_Hugo _Goes_1475
Hugo van der Goes, De Zondeval, linkerpaneel van het diptiek van Wenen, 1475. Pan. 32 x 22 cm. Wenen, Kunsthistorisches Museum
Zondeval_verdrijving_Adam en Eva_Paradijs
Michelangelo, Zondeval en Verdrijving van Adam en Eva uit het Paradijs, 1508-12. Rome, Sixtijnse kape

 

 

Geverifieerd door MonsterInsights